Azərbaycanda da qida rasionuna böcəklər daxil ediləcək?
22 May 2013 10:55 (UTC+04:00)
Xəbər verildiyi kimi, BMT ərzaq böhranı ilə bağlı problemdən
qeyri-adi çıxış yolu tapıb. BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı
Təşkilatı, yoxsulluqdan əziyyət çəkən regionlarla bağlı hazırladığı
xüsusi proqramda çəyirtkələr, qarışqalar və böcəklər aləminin digər
üzvlərini insanlar, ferma və ev heyvanları üçün alternativ qida
vasitəsi ola biləcəyini açıqlayıb. Hətta BMT-nin bununla əlaqədar
xüsusi komissiyası bildirir ki, həşaratlar bəsləyici canlılardır:
"Onların orqanizmində çoxlu zülal, mineral maddlər və yağlar var.
Həşəratlar həmçinin sürətlə çoxalmaq qabiliyyətinə malik olduğundan
ərzaq problemi yaranmayacaq". Qeyd olunur ki, yaxın vaxtlarda bu
canlılar qida rasionuna daxil ediləcək. Xatırladaq ki, beynəlxaq
qurum tərəfindən əvvəllər də bu cür açıqlamalar olub. Ancaq hələlik
həşərat və böcəklərdən qida rasionunda istifadə edən ölkələr çox
azdır. Mütəxəssislər isə ölkəmizdə buna hələlik ehtiyac olmadığını
bildirirlər. Həmçinin də bu gün Azərbaycanda qida rasionu olaraq
süfrəyə gətirilə biləcək hansısa böcəyin olmadığı söylənilir.
"Böcəklərdən zənginləşdirici əlavələr kimi
istifadə etmək olar"
Azərbaycan Tibb Universiteti Qidalanma və kommunal gigiyena
kafedrasının müdiri, tibb elmləri namizədi, dosent İbrahim
Əhmədovun sözlərinə görə, insan böcəklə qidalanmaz: "Xüsusi ilə də
müsəlman millətində böcəklə qidalanma yoxdur. Bunun da tətbiqi
mümkün deyil. Böcəklə qidalanmanı adətən aclıq hökm sürən ölkələrdə
edirlər. Amma Azərbaycanın kifayət qədər sərvəti var. Bu gün bəzi
yerlərdə qurbağa, ilan və s. yeyirlər. Ancaq onlar həmin
həşəratların hansı hissəsi zəhərli olduğunu bilirlər. Çünki, hər
bir canlının orqanizmində zəhərli toxumalar var. Ondan qida məhsulu
kimi istifadə edilmir. Böcəklərdən zənginləşdirici əlavələr kimi
istifadə etmək olar. Amma onu yeyinti məhsulu kimi istifadə etmək
düzgün deyil. Onsuz, hər bir regionun qidalanma vərdişi var. Bədən
nəyisə qəbul etdikcə, ona uyğunlaşır. Hətta zəhəri də tədricən
bədənə yerləşdirməklə ona da öyrəşmək olar".
"Azərbaycanda qida rasionuna daxil olan
böcək yoxdur"
Zoologiya İnstitutunun Cücülərin ekologiyası və fiziologiyası
laboratoriyasının müdiri, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru Barat
Əhmədov bildirir ki, Azərbaycanda qida rasionuna daxil olan böcək
yoxdur: "Ancaq bu gün dünyada qida rasionuna böcək daxil olan
ölkələr var: "Hətta Afrika ölkələrində onları çiy də yeyirlər.
Onların əsasən sürfələrindən istifadə edirlər. Çünki, sürfələri
özlərindən bir neçə dəfə böyük və qidalı olur. Əksər böcəklərin
süfrələri bitkilərlə qidalanır. Həmin süfrələr də tamamilə
zülallardan ibarətdir. Bu da çox faydalı qida vasitəsidir.
Ümumiyyətlə, böcəklərin mərhələləri var. Yumurta, sürfə və yetkin
fərdlərdir. Adətən yetkin fərdlərdən istifadə ediimir. Sürfə
mərhələsində onların ayaq, qanad və digər orqanlar inkişaf etmir.
Tamamilə barama və ya uzun formada olurlar. Həmin mərhələdə də
onlar tamamilə zülal maddələrindən ibarət olur. Hətta elə böcəklər
var ki, onların ekstratından qara ciyər xəstəliklərinə qarşı
istifadə olunur".
"Qida rasionu üçün istifadə oluna biləcək
1909 həşərat növü var"
Kənd təsərrüfatı üzrə ekspert Vahid Məhərrəmov sözlərinə görə, qida
rasionu üçün istifadə oluna biləcək 1909 həşərat növü var: "Son 20
ildə əhalinin sayı 13 % artıb, taxıl məhsulunun istehsalı isə 20 %
-dən çox azalıb. Bu da o deməkdir ki, çörək, süd, ət, yumurta və
digər taxıldan alınan məhsulların istehsalı azalıb. Ümumiyyətlə,
dünyada 1 milyard əhali aclıqdan əziyyət çəkir. Bu, gələcəkdə dünya
ölkələri üçün problem yaradacaq rəqəmdir. Son vaxtlar qlobal iqlim
dəyişikliyinin təsiri nəticəsində ərzaq istehsalında ciddi
problemlər yaranıb. Bunlar da ərzaq böhranın yaranacağından xəbər
verir. BMT bu mənada həm də xəbərdaqlıq edir ki, gələcəkdə ərzaq
problemi yarana bilər. Buna görə də böcəklərdən istifadə etməkdə
məqsəd odur ki, əhalinin bir qismi özünün ərzağa olan ehtiyacını
ödəyə bilsin, digər tərəfdən də bəzi zərərverici böcəklərin qarşısı
alınsın. Bunların azalması kənd təsərrüfatında məhsuldarlığı artıra
bilər. Qida rasionunda, xüsusən də çəyirtkələrin özünə yer
tapmasını vurğulayırlar. Bu da onunla bağlıdır ki, həm
çəyirtkələrin sayı artır, həm də ondan bir ərzaq kimi yararlana,
həmçin onların tarlalara vurduğu zərərin qarşısını alına bilər.
Yəni, həm dünyada baş verəcək ərzaq böhranını qarşısını almaq üçün
alternativ qida mənbəyi kimi, həm də kənd təsərrüfatı məhsullarının
istehsalı zamanı vurduqları zərəri azaltmaq üçün təklif olunub".